متن سخنرانی حسین مسرت نویسنده و پژوهشگر یزدی در همایش شب آخر پاییز به یاد آذر یزدی است که عینا درج می شود:

سالهاست كه كودكان و نوباوگان ديروز و امروز ايران با نام مهدي آذر يزدي آشنايند. نامي كه با رؤياها و خاطرات خوش كودكي آنها، همراه شده و با نام قصه هاي ايراني پيوند خورده است. اين نام همان قدر براي كودكان و نوجوانان آشناست كه براي بزرگان و اهل قلم، زيرا زماني با «قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب» و «مثنوي بچه خوب» او همگام و صميمي بودند و چون به نوجواني پا گذاردند با «شعر قند و عسل» و «قصه هاي تازه از كتابهاي كهن» او دمخور شدند. در نوجواني هم با خواندن «خودآموز عكاسي» و «خودآموز شطرنج» او به جواني پاي نهادند و در بزرگي و ميانسالي با چاپ و تصحيح بسيار وزين «مثنوي معنوي مولوي» روزگار را به سر مي برند.

بي گمان نقشي كه آذر يزدي در پي ريزي نثر روان و كودكان در نثر معاصر از لحاظ آشنايي كودكان و نوجوانان با ادب غني و پربار پارسي داشته انكار ناپذير است. اكنون كه با نام و جايگاه آذر يزدي در ادب معاصر آشنا شديم، نگاهي گذرانيز به زندگي و آثار او مي اندازيم.

مهدي فرزند علي اكبر رشيد به سال 1300 ش در محله خرمشاه يزد در خانواده اي كشاورز به دنيا آمد، پدرش به دليل باورهاي مذهبي خود نگذاشت تا او به مدرسه برود. از اين رو تا اوان جواني تنها از پدر خويش مختصر سواد خواندن و نوشتن و از مادر بزرگ قرآن را ياد گرفت و بيشتر روزگارش به كار رعيتي و كشاورزي مي گذشت.

در جواني راهي به مركز شهر جست و با كار در كارگاه جوراب بافي و سپس كتابفروشي يزد، با دنياي كتاب آشنا شد. دو سال در «كتابفروشي يزد» كه خود در بازارخان به راه انداخته بود به كار مشغول بود. سپس براي پيوستن به جمع دوستداران دانش و علم راهي تهران شد. بيش از پنجاه سال در تهران به كارهاي مختلف حروفچيني و غلط گيري مطبعي و كتابفروشي و حتي عكاسي پرداخت و امرار معاش كرد.

آذر يزدي در همين آمد و رفت ها به ويژه كار در چندين مؤسسه مطبوعاتي معتبر، بيش از سي جلد كتاب را چاپ و منتشر كرد كه به غير از دوره هشت جلدي «قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب» و دوره ده جلدي «قصه هاي تازه از كتابهاي كهن» مي توان به كتابهاي: مثنوي بچه خوب، شعر قند و عسل، خاله گوهر، گربه تنبل، گربه ناقلا، دستور طباخي و خانه داري (به عربي هم ترجمه شده است)، خودآموز عكاسي، خودآموز شطرنج، لبخند، قصه هاي ساده، ياد عاشورا، چهل حديث، قصه هاي پيامبران و سرانجام هم تصحيح مثنوي معنوي مولوي اشاره كرد كه بيشتر اين آثار بارها تجديد چاپ شده است.

همچنين ايشان چندين كتاب ديگر در دست تأليف دارد كه اميدواريم به زودي راهي بازار كتاب شود. اين كتابها عبارتند از: جلدهاي نهم و دهم قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب، فرهنگ يزدي، مكتب خانه، جنگل مولا و دوره جديد قصه هايي ديگر از ادب پارسي.

آثاراستاد سخن گفتن دربارۀ نقش استاد مهدی آذریزدی دررشدوشکوفایی ادبیات کودکان آن هم درزمانی که بجزچهرۀ عاشق وانگشت شمار، کس دیگری نبود،نه درحدّ بضاعت وتخصص ناچیزمن است ونه درحدّ حوصلۀ جمع که بی گمان استاد حسین فتاحی ودیگرانی که دراین جمع هستند بهتروکاملترازمن واقف بدین امرهستند وبدان اشاره کرده اند وخواهند کردوتنها بدین نکته اشارت می شودکه پی ریزی ((قصّه های خوب برای بچّه های خوب)) آن هم درزمانی که کارهایی جدّی برای کودکان انجام نمی شد، نشان ازشناخت دقیق استادآذریزدی به نیازهای کودکان ونوجوانان ایران آن روزمی داد. حقیرازبابت حقّ صحبتی که ایشان برگردن نگارنده دارند ومراچون فرزند دوست می دارند، تنها اشاره ای گذرادارم به بررسی آثارایشان که بنابرپژوهش دوست خوبم آقای پیام شمس الدینی به36 اثرمی رسد. آثاراستادآذریزدی به استناد چندکتاب که با نام مستعاروازسرناچاری ساخته شده(البته تذکرشعرای معاصرکه با نام عبد الحمیدخلخانی چاپ شده، خوب وماندگاراست ). ونیزتصحیح مثنوی مولوی که به لحاظ فهرست ها پیوست ها و دقتی که به کارگرفته شده، تصحیحی موفق نشان داده، عمدتا" درحوزه ادبیات کودک است. این حوزه رامی توان به دوبخش نثرونظم تقسیم نمود. دربخش نظم سه کتاب ازایشان به نامهای مثنوی بچّۀ خوب، شعرقندوعسل وهشت بهشت چاپ شده که همه درقالب مثنوی ساده،روان وکودکانه با دیدی تعلیمی واخلاقی است. ودربخش نثر، بازایشان دوگونه کتاب دارند، بخش عمدۀ آن پیرایی وساده نویسی آثارکهن ادب پارسی است که درقالب دو ((قصّۀ های خوب برای یچّه های خوب)) (8جلد) و (( قصّۀ های تازه ازکتاب کهن )) (10جلد) سامان یافته است. وی دوداستان کوتاه هم به نام گربۀ تنبل وگربۀ ناقلا دارد که تقریبا" برگرفته ازآثاردیگران است وقراراست ویرایش نوین ان که زیر نظر مرحمو آذر بوده، در سال جاری چاپ شود. اما دراین میان تنها مجموعۀ ((قصّۀ های ساده )) راکه حاوی قصّه است، می توان حاصل ذوق واندیشۀ خود او دانست که هم اکنون ویرایش جدید آن به چاپ شده است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا